Op herhaling: Vilnius

Op het pleintje naast het restaurant speelt deze avond een Indie bandje. De toehoorders drinken voornamelijk bier uit grote pullen onder een kraakheldere hemel. Litouwen is een Europees land, met moderne fratsen. Ok, op het Raadhuisplein kwam ik een Russisch aandoenlijk Zvarovski winkeltje tegen. Het raadhuis stelt daar een plaquette met een citaat van George Bush, tegenover, die er een aantal jaar geleden was. En een Engels bandje speelt dus muziek in eigen taal.

Ik ben Litouwen, op herhaling. In november vorig jaar haalde de werkelijkheid mijn droom (of was het een nachtmerrie) in. Droomde ik als kind al menigmaal dat ik een vliegtuig miste, het werd toen werkelijkheid, toen ik het vliegtuig naar Vilnius miste,voor een training aan jongeren van de Wit-Russische oppositie. Mijn collega moest het alleen doen.

Tijdens het diner, we aten iets met kip, sprak ik iets meer persoonlijker met de Wit-Russen. Zelfs midden- en kleinbedrijven hebben te maken met de dictator. Ze mogen bij wet alleen maar familie aannemen als werknemers. Later vertelt J. dat Loekasjenko tijdens de parlementsverkiezingen die hij won, ook een dubieuze meerderheid behaalde bij een referendum, zodat hij tot in de eeuwigheid president kan blijven.

Deze ochtend gaven dezelfde collega en ik een theoretische training over de manier hoe het CDA en het CDJA HRM uitvoeren. Hoe zet je de poppetjes op de juiste plekken en hoe herken je die juiste poppetjes. Later die middag gaf ik een training resolutie schrijven.

Terwijl er een bierstaaf met kraan op de tafel komt, met een kraantje eraan om zelf te tappen, ontstaat er een vurig betoog. De EU zou de problemen niet zien.Terwijl er wel gesproken wordt met de dictator. De jongen met een duidelijk Oostblok voorkomen, is het oneens met de houding van de EU, terwijl hij de uitspraak van zijn collega oppositieleden verbeterd in gesprek met mij. Ik houd hem voor dat er uiteindelijk wel een beter Wit Rusland zal komen, net zoals in alle andere landen waar burgers met gezond verstand en een beetje lef dictators aan de kant zetten. Europa kan door gesprekken wellicht kleine dingen verbeteren. En dat is altijd meer dan helemaal niets.

Ik heb me voorgenomen om geen medelijden te hebben. Aan de andere kant besef ik met deze helden uit Belarus dat ze gedurende hun leven misschien nooit helemaal af komen van dit juk. Er blijft nog die invloed van Moedertje Rusland en haar gasleidingen en kerncentrales in Wit-Rusland. Een meisje,waarvan het vriendje veel foto’s maakt, vertelt er nog bij dat de oorspronkelijke vlag en dat het volkslied verboden zijn gemaakt. Alles ten bate van ‘Loeka’.

Beseffen we dat deze jongeren eigenlijk buren bij ons in Europa zijn, maar een totaal andere leven hebben? Tijdens een nieuwe pul bier praten we opeens over BBC’s Top Gear en South Park dat de Wit-Russen via internet kunnen volgen. Loeka en zijn boys kunnen niet alles controleren.

Als ik later buiten naar de laatste klanken luister van de Engelsen, vertelt iemand uit de groep dat sommigen uit de groep van 30 zelfs vast hebben gezeten. Omdat ze politiek actief zijn én niet pro president zijn. Sterker nog, het is erg goed mogelijk dat een van de groep een verrader is. Een leeftijdsgenoot die door de KGB betaald wordt. Ik klapper helemaal met mijn oren als ik hoor dat er ‘fakemarriages’ gearrangeerd zijn, zodat de jongen door het huwelijk met een twaalfjaar oudere vrouw zo kan werken en reizen naar het veilige Litouwen. De sterren schijnen, de muziek stopt, het bier raakt op en wij eten het toetje, opnieuw aan tafel.

Op zondag luisteren we naar de politieke creaties in de vorm van resolutie van de’Belarus people’ (elke andere uitspraak zou te veel lijken op Rusland en dat is niet de bedoeling). Ik loop met collega M. van het ministerie van Financiën nog door de mooie Baltische stad. Ik raad het aan, dit Jeruzalem van Europa met zijn vele kerken. En haar multireligieuze stromingen. Het vliegtuig landt uiteindelijk weer in Nederland. Alles wel.