10 jaar na Australië | Oorspronkelijkheid

Soms komen een aantal gedachten samen. Dan denk je: nu weet ik het bijna. Dat je bijna een uitroepteken kunt zetten achter een aantal woorden die een samen een oproep moeten vormen. Een hartenkreet in ?? stappen.


0. Energiebron: Australië

Het is morgen, 12 oktober, op de kop af tien jaar geleden dat ik vertrok naar Australië. Een stap die mijn leven totaal over de kop haalde. Nog elke dag put ik energie, motivatie en plezier uit die herinneringen. Het grote backpack avontuur kwam niet zomaar uit het niets, ik moest er eerst twee rottige pabo-jaren voor overleven. Illusies inruilen ten koste van dromen. En nu, bij elke liedje dat ik hoor uit die tijd, als ik namen van Australische Outbackdorpen herinner, of gesprekken heb met Ozzies: het is bovennatuurlijk. Zo speciaal, dat je dat alleen kunt begrijpen als je het zelf hebt meegemaakt.

1. Ik, als troubleshooter

Het is oktober 2009. Tien jaar nadat ik in het vliegtuig stapte naar Australië. Een reis van zo;n 8 maanden die mijn leven op een prettige manier op de kop gezet. Wat is er van mij tien jaar later terecht gekomen? Zo ben ik als ‘troubleshooter’ in het onderwijs geraakt.

Als de juf een tijdje ziek is, de meester kan niet, bedenk het maar: DG komt opdraven. Ik weet inmiddels dat ik gevraagd word bij lastige groepen. En dat is terecht: ik ben bijna twee meter, heb een duidelijke stem en ben veel sterker dan de ‘lastpakken’. Juist door de eerste twee redenen, hoef ik vaak niet eens mijn machtspositie te gebruiken, te misbruiken.

Dat er veelal iets mis is met jonge kinderen is zeker waar. Met de kids zelf, of de achtergrond.
Ik geef nu al een aantal weken les aan een pittige klas 10-jarigen in een bijzondere Groninger wijk. Er is veel onrust als groep. Op de dag precies 10 jaar na de Work & Traveljourney was mijn avontuur nu: rust krijgen in een klas kinderen.

2. Dorpscode

Vrijdagavond borrelde ik met R. (juriste, familierecht) en M. (sociologe). Ik legde een verhaal voor dat speelt in mijn geboorteplaats. Een pedofiel houdt het dorp is zijn greep; na een gebeurtenis is deze man het gesprek van de dag. Is hij wel pedo, hoe kan hij dan zo actief zijn in de plaats? 

Het Friese dorp is kinderrijk en kent een sterk, veelkleurig verenigingsleven. Een goudmijntje dus, voor iemand met deze ziekte. Moet zo’n man verhuizen? Wie kon hem tegen houden, terwijl de achtergrond bekend was bij een aantal dorpelingen?

Het was juist die dorpscode die ik precies 10 jaar geleden achterliet. Het was bevrijdend.

4. Ik ken geen angst

Het zijn de gedachten op macro niveau. Ik ben, tien jaar later, nog steeds niet het persoontje dat in de sleur van het leven mee gaat.  Ik neem vaak een positie buiten de groep in. Van ‘alles gaat zijn gangetje.’ Heb geen relatie. Zit niet in een sleur, of doe keihard mijn best om daar niet in te raken. Ik prijs mij rijk met een groot aantal, geheel verschillende vrienden, die vaak het leven ook omarmen. 

Vrienden met wie ik, naast de meest absurde feestjes of avonden meemaak, ook de goede gesprekken heb. Op macro niveau dus. Dit durf ik onomwonden de wereld in te sturen via zo’n blog. Ik ken geen namelijk angst en heb een goed leven.

5. Oorspronkelijk, hoe moeilijk is dat? Lastig blijkbaar.

Ben ik de maat der dingen? Niet dat ik het pretendeer. Toch geloof ik steeds meer dat er een grondige behoefte is aan ‘je zelf zijn’. Oftewel: authenticiteit. Oorspronkelijkheid. En dat daaraan vooraf een cultuurkritische houding voor nodig is. Je moet dus vechten.

Daar waar je vandaan komt, hoe je opvoeding is geweest, is niet per definitie de basis voor een ‘lang zal ze leven’. De grote opdracht is dan ook: "Wie je ook wilt worden, het best wat je kunt zijn, is je zelf."

En die vrijheid heb je, zeker in Nederland. De vrijheid om zelf invulling te geven aan je leven. Als je geen ziektebeeld hebt, een niet te laag IQ, moet dat dus ook gewoon je eigen keuze kunnen zijn.

Ga de strijd aan. Tegen de natuur en tegen de bestaande cultuur. De natuur van de mens vertelt dat we bij een kudde moeten horen. Omdat dat veilig is. Dat we ergens bij willen horen. Een wijsheid uit de veehandel vertelt mij aan de andere kant dat ‘als je in de kudde loopt, ook poep aan je poten krijgt’.

Ontworstel je uit die cultuur! Met behulp van leerkrachten, ouders, trainers bij de sportvereniging, een bevlogen juf op de muziekschool, etc. Je mag immers je zelf zijn! Met je eigen eigenaardigheden, je talenten en eigen intelligenties. Je bent uniek, grijp je plek!

6. Onrust bij kinderen

De opdracht die ik ook aan de kids meegeef: wees tevreden met jezelf. Kijk eens wat je zelf kunt! Nu moeten mijn collega I. en ik halverwege een biologieles de TV uitzetten, omdat de 10/11-jarigen omgedraaid op de stoel zitten en meer interesse tonen hoe het populairste meisje in de klas haar haar gestyled heeft en enkele jongens willen weten over wie het meest stoere jongetje de grappen, non-verbaal, maakt. Wat een onrust!

Als je altijd maar in de kudde loopt en je je moet conformeren aan de zelf benoemde leider. Op basis van stoerheid en uiterlijk. Op basis van status, inkomen en type auto of aantal vakanties per jaar. Je zelf zijn is lastig, je gaat tegen de natuur in, maar het loont! Je krijgt meer zelfvertrouwen. Dé basis om dingen te leren

7. Gesjoemel op een christelijke instelling

Maar je moet ook tegen de cultuur vechten. Toen ik op mijn zeventiende de pabo deed, had ik een utopisch beeld van volwassenen. Immers: daar heb je respect voor! En dat had ik. Ik vertrouwde ze. Tot dat er gesjoemeld werd met beoordelingen, mede studenten respectloos werden behandeld en er (op een christelijke opleiding) veelal geroddeld werd. Maar bovenal: geen verantwoordelijkheid werd genomen. De leidinggevenden op de pabo toonden hun tanden niet, terwijl de tijd en het imago van de lerarenopleiding basisonderwijs tegen zat.

Pas toen het kwartje viel heb ik, gedisciplineerd en tactisch, binnen de CHN (nu Stenden) mijn kritiek neer gelegd. En dat doe ik nu weer. Het zaakje stinkt, met name nu ik hoor wie er nog les geven. En wie niet meer.

8. Vind je eigen verhaal

Cultuurverandering is nodig om een beter mens te worden. Zo is ieders opvoeding goed geprobeerd, maar nooit goed gelukt. Het laatste stukje opvoeding doe je zelf, zo rond je 17-20 levensjaar.
Het is ook niet vreemd dat dit bij geheel andere volken als de Amish in Noord-Amerika en de Aboriginals in Australië ook gebeurd. Bij de eerste sturen ze de jongeren naar de grote boze stad, in plaats van de veilige agrarische achtergrond zonder tv’s en (vaak) zonder motorische hulpmiddelen.

De inheemse Australische bevolking stuurt jongeren weg uit de stam. De Outback in. Ze moeten op zoek gaan naar zich zelf, naar nieuwe horizonten. Of ze komen andere Abo’s tegen van andere stammen, of ze keren terug. Wijzer en rijker. Bij de Amish heet het ‘Rumspringa’ bij de Aboriginals ‘Walk About’.

Mijn jaar Australië was ook ‘Walkabout’. Meemaken, terugdenken, beleven, beoordelen. En uiteindelijk afstand kunnen nemen. Ik kwam geïnspireerd terug. En dat was ook nodig. Het zijn onderwerpen die ik deel met vrienden. Waardoor we over de grotere gedachten van het leven uitkomen. Zo ook dit weekend.

9. Waar was die kritische houding?

Mag je tegen een pedo zeggen: Je moet weg? Met de zaakkundigen lag de conclusie snel op tafel: nee. Niet als er geen strafbaar feit gepleegd is. Aan de andere kant bleek dat de meneer in het centrum staat van vele kinderactiviteiten. Zelfs in de kerk. "Die moeten de verantwoordelijkheid nemen" zeiden de dames. "Niet meer actief zijn, op de achtergrond verdwijnen." En ik dacht nog aan het volgende bericht. Voor wie geldt: ‘ik weet het, maar ik doe niets’ betekent het dat ze hun verantwoordelijkheid niet nemen. Waar is die kritische houding? Aan kinderen kom je toch niet, met vreemde bedoelingen?

10. Een gemeenschap als klamme deken

R en M vonden ze maar hypocriet, daar in de kerk van D. En dat is ook zo, natuurlijk. Nu kun je in de kudde meelopen en gelijk de ‘leiders’ meeblaten en dus ook vies van de stront worden. Je kunt ook de nek boven het maaiveld uitsteken. Verantwoordelijkheid nemen. Authentiek zijn. Alleen is dat lastig, maar wel de juiste beslissing. Wellicht is er een cultuur waar ‘de mantel der liefde’ en ‘ de balk en de splinter’ gebruikt worden om vrede te stichten. Toch hebben de verenigingen in het dorp een verantwoordelijkheid om op te staan voor onrecht en recht te geven aan rechteloze kinderen, die makkelijk slachtoffer zijn.

Kinderen moeten kind kunnen zijn. Daar ligt hun oorsprong. Niet te vermengen met de wensen, behoeftes en verlangen van volwassenen. Dat geldt ook voor ouderen. Voor iedereen eigenlijk.

Om jezelf te zijn moet je eerst kritisch zijn geweest naar eigen natuur en cultuur.