Over Bommen Berend

Vanavond op Noorderzon een voorstelling gezien over Bommen Berend, met o.a. Beno Hofman. Toevallig, de hele ochtend gewerkt aan een lessenserie voor kinderen vanaf 10 jaar over de geschiedenis van Gronings Ontzet.

In 1672, had de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden veel problemen. Nee, er was toen nog geen Koningin, en Nederland werd wel 'de Republiek' genoemd. 1672 was  een rampjaar. En in dit rampjaar begon de geschiedenis van Bommen Berend.

De Republiek werd op zee aangevallen door schepen van Engeland, de Franse koning viel de Republiek aan bij rivier de Rijn in Gelderland en een bisschop uit het Duitse Münster viel Noord-Nederland binnen. Iedereen wilde een stukje van de Republiek, omdat de Nederlanden veel handel hadden en rijk was geworden door producten te verkopen. Engeland en Frankrijk waren  toen al grote landen en hadden veel wapens. Toen de Republiek zich ging verdedigen tegen deze grote landen, maakte de bisschop uit Münster een slim plannetje. Want wie dacht er nu aan dat Drenthe en Groningen zou worden aangevallen?

De bisschop van Münster heette Bernard von Galen en hij was Rooms Katholiek.  Maar de bisschop zat vaker op z'n paard, dat hij achter het altaar in de kerk stond. Zijn bisdom was erg groot, veel dorpen en steden in Nederland en Duitsland hoorden bij zijn kerk. Groningen vroeger ook, maar Bernard was bang dat de Groningers Protestants werden en niet meer naar hem wilden luisteren. Met soldaten trok hij via Overijssel, Drenthe binnen en kwam in de zomer van 1672 tot stilstand bij Groningen.

Het was een rampjaar omdat het leger van de Republiek niet zo veel wapens en soldaten had. Nu werd het land van drie kanten aangevallen. De Nederlandse schepen waren wel sterk en hadden veel kanonnen, en ze wonnen onder aanvoering van Michiel de Ruyter van de Engelsen.
De Franse koning had een leger van 120.000 en bezette midden Nederland en de stad Utrecht.
Bisschop Bernard von Galen had iets bijzonders. Z'n leger had kanonnen en dat was in die tijd een uitstekend middel om steden te veroveren. De kanonskogels konden een gat slaan in de sterke stadsmuren en zelfs gebouwen achter de muren vernielen. De stad Coevorden had de bisschop al verslagen en iedereen noemde hem 'Bommen Berend'.

Een truck van Bommen Berend waren stinkpotten. Dit waren potten die hij over de muur schoot en een vieze geur verspreiden onder de mensen in de stad. Voor de muren van Groningen had hij ook een batterij kanonnen opgesteld. Maar de alleen aan de zuidkant van Groningen, door het moeras en de sompige grond rond het Reitdiep, Winschoterdiep, Hoornsediep en het Damsterdiep konden de Duitse legers daar niet komen.

Bommen Berend lag met zijn legers vier weken voor Groningen. De stad werd steeds beschoten.
In Groningen was veldheer Carel von Rabenhaupt, deze meneer was speciaal gekomen om de stad te verdedigen. Zo'n 2000 Stadjers hielpen mee te verdedigen. Ze hadden hiervoor 200 kanonnen. Bommen Berend was aan het schieten op de Kempkensberg, bij het Sterrenbos en de Helperzoom. Maar de Groningers hadden ook een geheim wapen, een superkanon, die 'Groote Griet' heette. Deze schoot twintigponders en Bommen Berend kon de stad niet innemen.

Het verhaal gaat dat Bommen Berend in de toren van Haren stamppot zuurkool met spek at, en dat een twintigponder van Groote Griet zo ver en precies schoot dat het bord van Berend van zx92n schoot werd geknald.

De bisschop geloofde het wel, de Groningers waren te standvastig. Het lukte hem niet om de stad in te nemen en hij vertrok uit het Noorden. Op 28 augustus 1672 verliet hij met zijn troepen de stad.
De helft van z'n leger van 24.000 soldaten was hij kwijt geraakt door de gevechten of door ziekte. De Groninger modder deden zijn soldaten niet goed.

Elk jaar viert Groningen 'Gronings Ontzet' het feest waarin iedereen viert dat het Bommen Berend niet gelukt is om de stad te veroveren.

Hoe het afliep met Bommen Berend
Bisschop Berend von Galen vocht nog tegen een Zweeds leger en tegen een Frans leger. Bommen Berend overleed in 1678. Er zijn toen 2.000 kerkdiensten in Münster gehouden rond zijn dood.