Kobus Algra: over gewone mensen

Foto: Nanne Nicolai

Zondag 20 oktober was een droevige dag voor Fryslân. Natuurlijk was er de horrornacht, op de brandende Kelders in Leeuwarden met een dodelijk slachtoffer. Er was echter meer verdriet.

In Menaldum. Preciezer: de Roelengahal. Doorgaans wordt er gekorfbald of gekaatst (deed het er zelf jaren geleden, zo word je namelijk groot in de gemeente Menaldumadeel) maar geen sport op deze avond. Stemmingsorkest 'De Wiko's' nam afscheid. Of zoals ze werden getypeerd op deze avond: 'het orkest dat 45 jaar beeldbepalend was voor de amusementswereld in Fryslân.'

Nu werpt het woord 'stemmingsorkest' vragen op. Is het stemmige muziek, en zo ja: word je er vrolijk van, of juist verdrietig? Nou, kan ik je uit eerste hand vertellen: ja, het is stemmig en het klopt beide.
Dat komt 1. door het twee- of meerstemmige gezang van het orkest, meestal al na 40 minuten, als de fles jonge jenever naast het drumstel grotendeels leeg is, 2. door het een-tweetje van accordeon en synthesizer en tenslotte door 3. liedteksten als 'It bûthûsbankje, it is der net mear'. Sentimentgevoelige teksten over het verdwijnen van boerennostalgie, omdat er allemaal moderne ligboxstallen in het landschap oprukken.

Dat soort werk.

Frontman van 'De Wiko's' is Kobus Algra. Schapenboer en muzikant uit het Friese Menaldum. En dat is ook de uitstraling van Kobus. Zijn schapen zijn bij wijze van spreken aangenamer om te zien op het eerste gezicht. De man is zo authentiek als een kerkorgel, Rock en Roll op de zeeklei. Toen hij in de jaren '70 leek door te breken, eerst in Fryslân maar al snel in de rest van het land, gaf hij geen krimp. Destijds had je maar twee televisienetten en mocht je dan eens als artiest optreden op een Op Volle Toeren-achtig Trosspektakel, nou: dan stonden de platenjongens de andere dag bij je op de stoep. Zo ook bij Kobus Algra en z'n band, die toen bestond uit nog een zangeres en een drummer. Kobus vond die roem niet nodig: "It is sa betreklik dy wereld, hjir yn Fryslân bin ik grut wurden (Het is zo betrekkelijk dat wereldje, ik ben groot geworden in Friesland)"

Je hoort de Univé-reclame over Abe Lenstra in je achterhoofd: "Hij had rijk kunnen worden bij Inter Milaan, maar hij was al rijk zonder al dat geld'. Kobus Algra is de Abe Lenstra van Menaldumadeel en wijde omgeving. Z'n carrière bestond uit optredens in feesttenten, dorpskroegen en andere uitspanningen in geheel Fryslân. En waar 'De Wiko's' optraden, daar was het feest. Een mooiere belofte kun je niet hebben als stemmingsorkest.

Gewone mensen die in of net buiten de bouwvak het vakantiegeld uitgaven in een feesttent met  Kobus Algra op het podium. Een bovenzaal voor de jaarlijkse bonte avond, waarvoor het hele dorp uitliep. Voor mensen die ook in Fryslân groot werden. En die niets moesten hebben van grootdoenerij. Die meegalmden met de muziek en rijm als 'It hoantsje op de toer, sjoch do it fjild mar oer'. Bij Kobus Algra hangt een tegelwijsheid aan de muur: 'Eenvoud is kenmerk van het ware'. Algra is een onbedoeld icoon geworden, naast frontman van z'n band is hij voor de Friezen een stille leider van eenvoud en gewoon doen en op gezette tijden genieten.  Als je in Noord-Nederland de mensen kent, weet je dat je allemaal een stukje Kobus Algra in je hebt.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat ook ik een traantje liet bij het zien van de afscheidsbeelden. Niet vanwege die rot ziekte, waardoor Kobus+band gedwongen afscheid neemt, maar vanwege de afkomst. Het kan zomaar zijn dat mijn ouders elkaar ontmoet hebben, terwijl er muziek van 'De Wiko's' opstond. Of nog erger: dat ik verwekt ben na een avondje Kobus Algra. Zo ging dat vroeger in Fryslân.

Mijn Friese vrienden kennen 'De Wiko's' ook. Ook hún ouders kwamen kijken en dansen met Kobus. Het leidde er zelfs toe, dat wij in het Parochiehuis in Dronrijp (ook al Menaldumadeel) tijdens de jaarlijkse kermis speciaal gingen luisteren naar 'De Wiko's'.  Onze studentenvereniging haalde diverse malen Kobus Algra en z'n orkest naar de eigen kroeg in Groningen. Met als hoogtepunt: dat we in drie rijen van zo'n 20 man op een door bier kletsnat geworden vloer in een soort polonaise zaten, en dan gingen roeien. En van voor naar achter van links naar recht. De band van mijn vrienden is dus niet alleen de muziek van nu: óók 'De Wiko's'. Het gaat diep!

Kroegen in (voor Menaldum) nabijgelegen dorpen, zetten gisteravond de beamer aan, omdat Omrop Fryslân het concert live streamde. Voor iedereen die géén Roelengahalkaartjes konden kopen. Het was namelijk stampvol uitverkocht. Mear mienskip (samenleving) kun je niet krijgen.

En ondertussen iets verderop in de Roelengahal zaten weer die gewone mensen van Bonte Avond en dorpsfeest. Vierkante vrouwen met de handen omhoog en dappere mannen met pastelkleurige fleece truien en natte oogjes. Wij, dus. En we namen afscheid. Diverse artiesten vergezelden Kobus Algra op z'n laatste optreden. Tot slot was er de eindspeech. Dat hij wat minder met de muziek wilde doen en wat meer naar de caravan wilde gaan. Dat hij ons graag nog eens ziet. Later. Emotie bij het doodzieke icoon dat gewoon z'n hart deelt met z'n publiek. Evenzo ontroerde mensen in het publiek zetten het "En voor Kobus nog eenmaal troelala" in, als Kobus Algra een stilte laat vallen om z'n neus te snuiten.

Kippenvel door een schapenboer.

Met het afscheid van de Wiko's ging er ook een stukje in mij dood.