Veenbrand

Mijn eerste gevoel was, eerlijk gezegd, positief. De geest van Pim is terug, de trieste geschiedenis van de moord op Fortuyn (2002) wordt gewroken. Met de knal van het Forum voor Democratie met de Provinciale Statenverkiezingen is er sprake van een antireactie. Opnieuw een poging van herstel, om onvrede over de samenleving in Nederland en de manier van leiding geven door de ‘gevestigde orde’ om te buigen. Misschien wel naar een goede flow. 

Want om de inhoud ging het niet op 20 maart, hoe kunnen immers provinciale politici dwarsliggen tegen de klimaatwet, of uit Europa stappen? De grenzen dichtgooien?

De reactie van de kiezer komt voort uit een 17 jaar durende onderhuidse brand die nog niet is geblust. Daarom is het opgelaaide vuur goed, omdat er een nieuwe kans is om diepere problemen nu eens écht op te lossen. Want het is niet echt moeilijk.

Het geluid van Loppersum

“Je woont in Loppersum, gaat stemmen en kleurt het vakje van FVD rood” tweette een journalist van het Dagblad van het Noorden. Immers, en hij voegde een filmpje toe, Baudet sprak zich uit vóór gaswinning. ‘Waaróm?’ vroeg hij via de social media aan de inwoners van het bevingsdorp.

Blijkbaar maakt het een Noord-Groninger al niet meer uit of er meer of minder gasbaten zijn. Het maakt blijkbaar niet zozeer wat uit, om meer of minder cm’s te zakken. En ook niet belangrijk: investeringsbudgetten (pardon: weer geld), beloftes. Het gaat met een stem op het Forum om ándere redenen. Welke? Die vraag werd ook gesteld na de opkomst van de LPF in 2002. Hebben we dan niets geleerd?

Nee, we hebben niets geleerd

Even Fortuyn nog. Die in 2002 veel kiezers achter zich wist te krijgen: Gemeenteraadsverkiezingen maart ’02 Rotterdam: 17/45 zetels & TK-verkiezingen mei – 26/150  zetels met de LPF. Er zijn talloze analyses gehouden en beschreven, ik vat het samen als: Ondanks een prima sociaaleconomische situatie tijdens het begin van de eeuw, was er een grote aversie tegen de zittende macht, het ‘establishment’. Thema’s als ‘mislukte integratie’ van generatie gastarbeiders/ de islam, wachtlijsten in de zorg, meer democratie en inspraak kleurden dat in. Pim bundelde het, zette het op een rijtje en uitte zich. Met achter de hand een serie boeken die hij ooit als 'bewijslast' schreef.

Boeken met titels zoals ‘De verweesde samenleving’. Het verscheen net voor de Tweede Kamerverkiezingen (april 2002) en wellicht daardoor werd de islamkritiek eruit gevist. Tegenstanders van Pim verpakten het in hyperbolen als: xenofoob, fascist en pleefiguur. Het zogenaamde demoniseren was begonnen.Het heeft niets uitgehaald. De man is vermoord en het systeemdenken: ‘Was Pim nou links of rechts’, was 'ie racist of populist, intellectueel of nep-professor, etc. zijn allemaal frames die niet hebben bijgedragen aan het blussen van de veenbrand. Het ‘wezen’ van het verhaal en de 'komst' van Fortuyn is nooit echt begrepen of beetgepakt. Er is niets geleerd.

De verweesde samenleving

Nieuwsgierig zocht ik ‘De verweesde samenleving’ op, het staat gewoon in Google Books.

Verrassend is de samenvatting die in 2019 nog staat als een huis:
“Wij leven in een tijd zonder richting, zonder ideologieën, zonder aansprekende ideeën, zonder vaders en moeders, kortom in een samenleving van wezen. Wij zijn echter de erfgenamen van veel: alles wat een rol van betekenis speelt of heeft gespeeld in de moderne wereld is begonnen op ons continent, Europa. En die veelheid van ideeën, systemen, opvattingen en handelingen heeft geresulteerd in een groot gevoel van onbehagen, van 'verweesd' zijn.“

Heel kort: Pim Fortuyn deed een vurig pleidooi voor meer aandacht, liefde en respect voor de kernnormen en -waarden van de eigen cultuur. Een pleidooi voor gemeenschap. In een tijd van versnippering, weinig leiderschap en een te kort aan inspirerende toekomstvisie.

Masterplan, Een Groter Verhaal, The Bigger Picture

AD-columnist Özcan (Eus) Akyol schrijft vandaag  (23-03'19): “Het electoraat heeft behoefte aan een groot verhaal. Niet aan domme borrelpraat.”

Precies dat bedoelde Jan Terlouw ook in 2016, toen hij bij de Wereld Draait Door sprak over het ‘touwtje uit de brievenbus’.

 “Als ik een brug wil bouwen, heb ik meer juristen nodig dan ingenieurs.” We vertrouwen elkaar niet meer, wil Terlouw maar zeggen. “Politici” zo riep Terlouw op, “draag uit dat je er bent om het publieke belang te dienen. Voor de toekomst.” Het 'touwtje' (in combinatie met een oproep voor klimaatverandering) wás een Groter Verhaal. Ook SCP-directeur Kim Putters doet een vergelijkbare oproep een dag na de verkiezingen in Nieuwsuur. Putters: "Verbinden én een visie bieden voor de toekomst.

Overigens haalt Putters aan dat het onderzoeksbureau al enige tijd ziet dat Nederlanders grote zorgen hebben over migratie, integratie, de manier van samenleven op straat, dichtbij maar zeker ook tussen politici. Putters schreef er begin 2019 een boek over en noemde het 'Veenbrand'. 

Quoot 1: "Het draait in de politiek teveel om de koopkrachtplaatjes"
Quoot 2: "De politiek is te gefixeerd op de korte termijn"

Bij de presentatie van het nieuwe kabinet in oktober 2017 was het Grote Verhaal: ‘Vertrouwen in de Toekomst’. Maar hoe sterk is dat verhaal tegen een achtergrond van van onderlinge gevechtjes tussen partijen in de coalitie over ‘klimaatdrammers’ en ‘kinderpardon’. Wat betekent ‘vertrouwen’ als je voor je inwoners een raadgevend referendum afschaft, slechts maanden na het pretentieuze ‘Vertrouwen in de Toekomst’? De storm van het Forum is de oogst van gezaaid wantrouwen.

De racismeval

Waar Pim Fortuyn een groter verhaal schetste over verbonden zijn en broederschap is de man tot aan zijn dood gedemoniseerd. We zien het nu ook weer, daags na de overwinning van het Forum voor Democratie. ‘Waar is Volkert?’ plaatste een universitair docent op Facebook en bewees daarmee indirect de kritiek van Baudet op de Nederlandse universiteiten.

Columniste Asha ten Broeke is dom als ze schrijft ‘Wakker worden, de fascisten hebben gewonnen’. Je hoeft dan niet meer na te denken als je er een sticker op plakt.

Ook Tommy Wierenga gaat vol op het orgel en onderschrijft niet de onderliggende nood bij de kiezer.

Om de veenbrand te blussen moet het niet over racisme en fascisme gaan. Precies dat wakkert de onvrede aan. Hoe lastig ook om het niet te laten. We schreeuwen om wat anders. In Loppersum, in Rotterdam, in Sint Jacobiparochie gaat het om gehoord en gezien worden. Om saamhorigheid, dat je er bij hoort. Een oproep, een verhaal dat we, denk ik,niet hoeven te verwachten van de nu zittende politici. Die tellen hun knopen en concluderen dat ‘het land bestuurbaar blijft’. 

Nee, als je blind bent door macht dan is er simpelweg gezegd geen plek voor een grote verhaal over gemeenschap en vertrouwen. Nog een keer Putters: 'In een heel onzekere wereld waarin we niet precies weten of er volgend jaar weer een een economische crisis zal zijn, in zo'n onzekere wereld zoeken mensen ook perspectief naar de toekomst en een beetje houvast.'

Mensen willen wel verandering, maar niet die van de voorgeschotelde thema’s

Anders dan de 'quick wins' zoals Energietransitie, Migratie, Brexit, Pensioenen, Klimaat, Europa, etc. waar zonder twijfel keuzes in moeten worden gemaakt, schreeuwt de uitslag van woensdag 20 maart om verandering. Maar niet (alleen) op de onderwerpen die door de bestuurders, het establishment, worden voorgesorteerd. Waar de politiek zich vasthoudt aan overzichtelijke agenda’s vraagt de kiezer om inspiratie. Een warm en herkenbaar toekomstbeeld.

Fortuyn deed een pleidooi voor gezamenlijke normen en waarden, zodat je niet alleen bij elkaar hoort als je in een land werkt en belasting betaalt. Baudet komt met een 'renaissance' van beschaving. Beide heren wijzen naar immigratie (grenzen dicht). Maar er wordt een ander beeld zichtbaar: een sterke behoefte aan een fijne manier van omgang met elkaar.
In mijn woorden: het einde aan hufterigheid. Aan kleinzerig gedoe. Of dat dan een terroristische Syriër betreft of een corrupte VVD-politicus.

Want: Rood haar

Deze foto ging in de week van de Provinciale Verkiezingen 'viral'. De moeder van Julian (7) deeelt op Facebook onder de titel 'Triest en Boos' de foto van haar zoon. En noemt dat hij het liefst naar de kapper wil om zijn rossige haar te verven of om er af te knippen. Moeder: "[..] voelt zich lelijk en heeft er dagelijks verdriet om."

Ze legt uit dat hij dagelijks wordt gepest om zijn haarkleur en dat Julian soms niet mag meedoen met het buitenspelen. Ze schrijft: "Ik dacht dat dit gebeurde in 1950, niet in fucking anno 2019'.  

Zijn we niet allemaal na 20 maart een beetje de moeder van Julian, of je nu wel of niet FvD stemde?

De signaalfunctie van Pim en Thierry moet worden opgepakt. Weg van de bekende wegen. Laat je verrassen door allianties in de samenleving.

Mijn inspiratie voor de toekomst

Het is zoeken naar onverwachte successen. En dat is niet zo moeilijk, want ze dienen zich al een aantal jaar aan.

Voorbeelden

1.      TV-spektakel The Passion in de Bijlmer

De EO- KRONCRV flikten het in 2018. Tegen de schisma's van religie, rijk en arm, kleur en misdaadcijfers in Amsterdam Zuidoost werd een live uitvoering van The Passion gemaakt. Tegen de vooroordelen. Onderstaand filmpje spreekt voor diversiteit en 'samen leven'. "Mensen moeten elkaar lief hebben"

2.       Het Rijksmuseum op de Zwarte Cross

Een kloof tussen (Rand)stad en platteland werd op festival de Zwarte Cross in 2017 tijdelijk (?) opgeheven door de combinatie tussen het Rijksmuseum en het crossfestival. Ik ken beide. Zo is (inderdaad) de Cross vooral ook bier, feesten en brommers kiekn. Ja. Toch staat het festival met de armen open naar 'apartigheid' en nieuwe impulsen. Bijvoorbeeld die van het Rijks, een museum met een ietwat hoge drempel.

3. Kening fan 'e Greide - burgerinitiatief voor meer biodiversiteit in Fryslân

Omdat stilzwijgend en eerder ongezien het Friese (platte) landschap veranderde van een bloemenrijk weideland naar een 'groen biljartlaken' zonder verschillende kruiden, bloemen en dieren ontstond er een initiatief:  'Kening fan 'e Greide'. Niet omdat het was bedacht vanuit een overheid of een (natuur, of boeren) organisatie: maar omdat inwoners van Fryslân opstonden en het probleem van een steeds kleiner wordende biodiversiteit aankaarten. Het aankleedden met cultuur en kunstuitingen door anderen, dankzij de eigen inspiratie.

4. Islamitische Utrechters en voetbalsupporters zij aan zij

Tijdens de stille tocht vanwege de aanslag op de tram kwamen spontaan groepen bij elkaar. Gewoon onderstaand filmpje even kijken.

Hoop

Het Grotere Verhaal moet worden ingevuld en dat prikkelt mij. De humuslaag is gemeenschapszin en broederschap.

Ik heb hoop. Omdat ik zie dat mensen  best verantwoordelijkheid willen nemen. Nederlanders zijn initiatiefrijk en ondernemend. De kunst is nu om het initiatief, het ondernemerschap niet denigrerend te benaderen. Door ook te kijken wat al goed gaat, zonder enige inmenging van een overheid. Geen knellende schaal, een systeem of beperkend schema. Door mensen ruimte te geven. Inspiratie en perspectief zetten ons op de goede weg.