Zeg het dan, LF2028

Met slechts een paar Friezen in je sociale-mediatijdlijn is het de laatste dagen al onvermijdelijk raak: allemaal spontane, oprjochte acties van artiesten die voorbijkomen! Liedjes, acts, sketches, tégen de eenzaamheid en vóór het elkaar opbeuren in deze nare periode. Inspirerende en ontroerende ontmoetingen tussen kunst en mienskip. De beperkende coronamaatregelen vormen blijkbaar een broedplaats van creativiteit.

LF2028, het vervolg op Culturele Hoofdstad, liet ook van zich horen. Het deed via Facebook een oproep. Je kan als maker, band, als dichter, etcetera content aanmelden. Voor wat positiefs. Waarna “de redactie kan beoordelen of het geschikt is.” Dat roept vragen op. Wat is precies ‘geschikt’? Langs welke meetlat wordt een inzending gelegd? Zeg het maar.

En: krijgen we niet twee aparte werelden? Eén wereld van troubadours, brandweermannen, actrices, korpsen die geheel vrij en zonder subsidie voor een serviceflat of in een lege kroeg optreden. Waar hartverwarmende filmpjes voor buorman of beppe via de eigen profielpagina’s gedeeld worden. Een kleine cultuur met als intrinsieke waarde dat het goed is. Want ik maak het voor jou, de ander. Voor een Iepen Mienskip.

En een andere wereld. Die van de legacy van 2018. Waarbij je kunstwerk eerst door een ballotagecommissie moet. Een kritische wereld. Waar een tekort aan subsidie leidt tot het opstappen van een roerganger. En een tweede kwartiermaker die er mee dreigt. Cultuur met als waarde: van iedere euro € 2,25 maken. Goedgekeurde kunst die geopenbaard wordt aan de grote wereld van clicks en views. Met mediawaarde.

Want dit is wat je op de socials ziet: een tegenstelling van enerzijds geroerde mensen op dorpspleinen en parkjes, zonder opsmuk. En anderzijds de kritische cultuur, gefundeerd op gesubsidieerde instellingen. Waar je geselecteerd wordt en er misschien bij mag horen. Maar was dít niet de Friese paradox? Dat je sociaal-economische status niet leidend is voor persoonlijk geluk in Fryslân?
Waarom dan die discriminatie?

Vertrouwt de jury van LF2028 de nabije kunstenaars niet? Omdat men eventuele opruiende, apathische of Fries-eigen, kortom: niet geschikte inzendingen verwacht? Dat kan… Maar zeg het dan, LF2028.

Of heeft het te maken met ‘Generatie 2028’ uit het legacyprogramma? Dat de zingende brandweerman en de herbergier die een moppie zingt voor zijn ontbrekende gasten niet bijdragen aan de next generation. Als dat het is, zeg het dan!

Hebben de geselecteerde artiesten van het gesubsidieerde Welcome To The Village een streepje voor op een dweilorkest dat gebroken (want social distancing!) vanuit vier slaapkamers muziek maakt? Wil LF2028 zó af van de plattelandsmentaliteit, zoals eerder uitgesproken in 2017? Zeg het dan.
Zijn het de ‘impactcoalities’ uit programma 2028 die voorrang krijgen qua aandacht, omdat die wel mensen en maatschappelijke vragen verbinden, en de lokalo’s niet?  Omdat mensen van buiten beter zijn? LF2028, zeg het dan?

Is het daarom dat Lân fan Taal niet meer bestaat? Omdat de internationale aantrekkingskracht van Leeuwarden City of Literature effectiever is voor de euro’s van het cultuurtoerisme. Dat de meartaligens van het Bildt, de Stellingwerven, het Stadsfries, het Kollumers, de eilander talen er niet toe doen? Want, suikerbroodziekte: ‘nooit de grens over’. Zeg het dan, LF2028!
Is dit het? ‘Dat  […] Fryslân verandert door de spiegel die internationale kunstenaars en makers ons voorhielden.’ Zodat lânskip, erfskip en mienskip onder de microscoop worden gelegd om het dna verder te manipuleren?

Mag je jezelf nog zijn, met je oprjochte poging om de dag, de wereld, het leven iets mooier te maken zonder dat  jouw eigen identiteit bekritiseerd wordt? Of zelfs weggepoetst? Dat je niet mee mag doen. Omdat je niet geselecteerd bent. Dat er met je wordt afgerekend? Is dit de legacy?

Zeg het dan, LF2028!