Friese troubadour Eddy Dijkstra (1948-2024) kon prachtig verhalen wat het betekent om weg van huis te zijn

Muzikant Eddy Dijkstra wist met zijn liedjes een gevoelige snaar te raken in Friesland. Desondanks kreeg hij in zijn geboorteprovincie nooit de waardering waar hij op had gehoopt.

Uit de Volkskrant van  7 oktober 2024

Auteur: Patrick Meershoek

In het huis van hun vader vonden de kinderen een verborgen muzikale schat: honderden nummers die Eddy Dykstra door de jaren heen had opgenomen. 'Zeker de helft was onbekend voor ons', zegt zoon Rik Dijkstra. 'Er zit prachtig materiaal tussen. We zijn het nu aan het uitzoeken of we toch wat muziek kunnen delen met de buitenwereld.'

Op 21 augustus overleed een van de vier Friese troubadours, zoals Dykstra als artiest bekend stond. Niet in Friesland, maar in het Duitse Haselünne, net over de grens bij Emmen. Dykstra had er een vriendin gevonden, maar zijn verhuizing had ook te maken met het vermeende gebrek aan waardering voor zijn werk in zijn geboorteprovincie.

Dat verlangen naar erkenning als muzikant liep als een rode draad door leven en werk, vertelt broer Lowell Dijkstra. 'Eddy had het idee dat hij kansen had gemist om door te breken als artiest. Die kansen wilde hij inhalen en daar moest alles voor wijken. Het maakte hem rusteloos en vaak moeilijk in de omgang. Het had veel met vroeger te maken.'

Muziek als uitweg

Eddy Dykstra - toen nog Ids Dijkstra – was drie maanden oud toen hij in 1949 met zijn ouders naar Canada emigreerde. Het gezin bouwde er een bestaan op, maar tien jaar na de aankomst sloeg het noodlot toe. Vader Sjoerd kwam om het leven bij een ongeval in het houtbedrijf en moeder Elizabeth keerde met de kinderen terug naar Friesland. Amper terug in Joure kreeg het gezin een nieuwe klap te verwerken. Jongste zoon Harvey werd het slachtoffer van een verkeersongeluk. Lowell: 'Mijn zus en ik waren nog heel jong, maar Eddy heeft dat als oudste allemaal bewust meegemaakt. Er werd thuis niet over gepraat. Dat verleden, daar heeft hij zijn hele leven last van gehouden.'

De muziek bood een uitweg. Dykstra maakte in de jaren zestig lokaal furore als gitarist en zanger met zijn eerste groep Spot' 66. De band speelde covers van The Everly Brothers, The Beatles en Rolling Stones. 'De groep viel mede op door de fantastische Engelse uitspraak van mijn vader', vertelt Rik. 'Die had hij uit Canada meegenomen.'

Huisje-boompje-beestje

Een carrière als professioneel muzikant lonkte, maar Dykstra koos toch voor de kweekschool in Sneek, een baan als onderwijzer en een gezin met drie kinderen. De muziek deed hij erbij. Rik: 'Daar heeft hij nooit rust in gevonden. Het huisje-boompje-beestjebestaan lag hem niet. Hij heeft het twintig jaar gedaan, maar daarna was het op.'

Als professioneel muzikant nam Dykstra vanaf 1998 vier cd's op met liedjes in het Engels en het Fries. Zijn werk raakte in Friesland een gevoelige snaar, zegt Lowell. 'Er zijn veel Friezen naar elders getrokken. Zij herkenden hun ervaringen in de muziek van Eddy. Hij kon prachtig verhalen over wat het betekent om weg van thuis te zijn.'

Een professioneel hoogtepunt was Simmer 2000, een evenement waarbij Friezen uit de hele wereld voor even terugkeerden naar hun geboortegrond. Efkes werom van Dykstra vatte het sentiment van de reünie perfect samen. Het nummer werd een zomerhit en zorgde voor een volle agenda met soms wel drie optredens op een dag.

'Wild leven'

Bijzonder was ook het album Together dat Dykstra in 2009 opnam met zijn musicerende zonen Jasper en Rik. Alleen de ingewijden wisten dat de drie jarenlang niet of nauwelijks contact hadden gehad. Rik noemt de samenwerking bijzonder, maar voegt er aan toe dat het bleef bij die ene keer. 'Eddy was eigenzinnig. Het moest precies zoals hij het wilde.'

Het ziekbed van Dykstra bracht de vader en zijn drie kinderen dit jaar weer bij elkaar. 'Dat was heel mooi', zegt Rik. 'Mijn vader was nooit eerder ziek geweest, maar hij heeft geen moment gepiept. Hij heeft als muzikant een behoorlijk wild leven geleid en aanvaardde de consequenties daarvan.'